davaasn.bs

Ярианы найруулга

Хэл яриа нь хүмүүсийн санаа бодлоо солилцох бие биеэ ойлгох харилцааны чухал хэрэглүүр болдог.Тэгээд ч уран яруу ойлгомжтой ,эмх цэгцтэй ярих нь соёлт хүний нэг шалгуур юм.Ярианы найруулга нь бичгэн найруулгаас их түүхтэй.Учир нь хун төрөлхтөн хэлтэй болсон тэр цагаас ярианы найруулга үүсчээ.Өөрөөр хүн төрөлхтөн хэлтэй болсон тэр цагаас өөрийн санааа бодлыг эмх цэгцтэй, ойлгомжтой илэрхийлэх шаардлагатай болсон юм.

Ярианы хэлийг хар болон боловсон хэл гэж 2 ангилдаг.

Хар яриа гэдэг нь утга зохиолын хэм хэмжээнд төдийлөн нийцэхгүй идэвхгүй үгийн сангийн үг болох этгээд бүд...

                                    Эхийн бүтэц, эхийн хэв маяг

Эхийн хэв маягийг эрдэмтэд дараах байдлаар тодорхойлсон байдаг.

Эрдэмтэн Д.Отгонсүрэн

“Зохиогч бичиж буй зүйлдээ санаа бодлоо хэрхэн илэрхийлснээрээ  эхүүд ялгардаг.Эхийн өгүүлэмж бичлэгээрээ ялгарахыг хэв маяг буюу хэв төлөв гэнэ.Аливаа эхийг нэг нь нөгөөгөөсөө ялгарах хэв маягаар нь:

А.тоочин бичсэн эх (тоочсон эх)

Б.эргэцүүлэн бичсэн эх (эргэцүүлсэн эх)

В.дүрслэн бичсэн эх (дүрсэлсэн эх) гэж ангилна” гэжээ.

Эрдэмтэн М.Базаррагчаа

“Цогц санааг зүй зохистой  сонгосон найруулгаар бүтээх, ялгах хамгийн бага нэгжийг найр...

Цогцолбор, түүний ангилал

Эх нь өгүүлбэр- цогцолбор- мөчлөг- эх гэсэн шаталсан тогтолцоот хэсгээс бүтнэ. Эдгээрээс эхийг бүтээх үндсэн нэгж нь цогцолбор юм. Тодруулбал:

Өгүүлбэр нь нэг ба хэд хэдэн үйл явдлын тухай мэдээлэх, харилцах зорилгоор үг бүтээврийг утга бүтцээр нь сүлжин холбосон харилцааны хамгийн бага нэгж юм.

Цогцолбор нь хэрэг явдлын тухай харьцангуй төгс санаа илэрэхийлсэн хэд хэдэн өгүүлбэр  бүхий эхийн бүтцийн хамгийн бага нэгж юм.

Мөчлөг нь учир зүйн холбоо дараалал бүхий цогц санаатай хэд хэдэн цогцолбор юм.

            Эх нь хэмжээни хувьд доод тал нь нэг өгүүлбэр, дэ...

Монгол хэлний хичээлийн шалгалт

 ХУВИЛБАР - А 1

 НЭГДҮГЭЭР ХЭСЭГ:

 ДААЛГАВАР

1. Эхийг анхааралтай уншиж, ойлгоод даалгаврыг гүйцэтгээрэй.

2. Асуулт даалгавар бүрийг анхааралтай, дуустал уншиж гүйцэтгээрэй.

3. Эхээс сонгож авсан үг, өгүүлбэрийг эхийн утга санаатай холбож ажиглаарай.

4. Сонгох даалгавраас зөвхөн нэгийг сонгоорой. (Даалгавар бүр 2 оноотой)

Хавар

Мөнх тэнгэрийн дор мянга мянган хавар Монголын сайхан оронд жил жил дэлгэр Энх улирал ханхлахад хүний сэтгэл тэнэгэр Өвсний соѐо ногоороход морь мал ханагар Холхи нар ойртож, хасын цас хайлахад Хуучин дэлхий халагдаж,...

Эхийн утга

            Эхийн утга агуулга нь тухайн эхийн мөн чанар, амин сүнс нь юм. Эхийн утга санаа,  утга агуулга хоёр нь адил мэт боловч басхүү яг ижил ойлголт биш.

Эхийн утга санаа  гэдэг нь өгүүллэгч, бичигч этгээдийн уншиг сонсогч олонд илэрхийлэн хэлсэн санаа бодол юм.

Эхийн утга агуулга гэдэг нь тухайн эхийн дотор агуулагдаж байгаа утга санааны цогц юм.

Эх бүрийн утга агуулга харилцан адилгүй байдагт дараах хэдэн хүчин зүйл нөлөөлдөг. Үүнд:

1.    Хэнд зориулж бичсэн

2.    Ямар асуудлыг дэвшүүлэн тавьсан

3.    Түүнийг яаж шийдвэрлэсэн

4.    Ямар арга хэлбэрээр санаагаа илэр...

онгол хэлшинжлэлийн судлалын салбараас найруулгазүйн салбар шинжлэх ухаан нь 1970-аад оноос бие даасан шинжлэх ухаан болон төлөвшиж, дагнан судладаг судлаачидтай болсон байдаг. Энд дурдвал хэлшинжлэлийн шинжлэх ухааны доктор, профессор агсан Д.Отгонсүрэн, хэлшинжлэлийн шинжлэх ухааны доктор, профессор Ц.Сүхбаатар нар нь уг шинжлэх ухааныг монголд хөгжүүлэхэд ухамсарт амьдралаа зориулж, онолын чиг баримжаа, жанжин шугам нь болсоор ирсэн, цаашид ч тийм байх нэрт эрдэмтэд юм.
Найруулгазүйн шинжлэх ухаан манайд хөгжин төлөвшихийн эхлэл болсон судалгааны өгүүлэл бүтээлүүд 1960-аад оны сүүл үе, 19...

Алдаж бичдэг үгсийг яаж зөв бичих вэ?

          Нийтийн хэрэглээнд алдаж бичдэг үгсийг жагсаан,  зөв бичлэгийн учрыг тайлбарлалаа.

2013-2014 оны хичээлийн жилийн  I  улиралд “Зөв бичих зүй “ хичээлээр авсан “Түвшин тогтоох шалгалт”-ын мэдээ

Дараах оюутнууд D үнэлгээний шалгалтаас чөлөөлөгдөнө.

МУБИС-ийн Багшийн сургуулийн  II курсийн оюутнуудаас “Үг судлал” хичээлээр авах батлах шалгалтын асуулт

                                                                        2012-2013 оны хичээлийн жилийн II улирал

Батлав.БС-ийн ССТ-ийн эрхлэгч................Ц.дэлгэрсайхан

            ХНУТ-ийн эрхлэгч......................... Г.Бямбацэрэн

Билет-1

1.      Монгол хэл-5                         хуудас-57       дасгал  Г, Д, Е  (10 оноо)

2.      Язгуур, түүний онцлог, ангилал (30 оноо)

3.      Даалгаврыг зааврын дагуу хий.(10 оноо)

Бодомжийг бодоод, В даалгаврыг гүйцэтгэ.

А.Дагавар н...